Anneke Goudswaard is senior researcher/consulent bij TNO. De afgelopen acht jaar was zij lector Nieuwe Arbeidsverhoudingen bij Hogeschool Windesheim. De arbeidsmarktexpert is op 20 januari tafelgast bij De Staat van Flevoland. In heel Nederland is een schreeuwend tekort aan personeel, ook in Flevoland. ‘Focus je niet langer op diploma’s, maar kijk naar talent. En bovenal: zoek als bedrijf de samenwerking op met de overheid en het onderwijs.’

Anneke Goudswaard koppelt arbeidsmarktvraagstukken aan de energietransitie. Ze ziet een flinke uitdaging in Flevoland. Er moeten meer woningen bij, bestaande huizen moeten worden geïsoleerd, er komen meer zonnepanelen en meer windparken: er wordt van alles neergezet. ‘Dat gebeurt door hetzelfde type bedrijven – technisch, installatie en bouw – en die zoeken natuurlijk allemaal toch hetzelfde soort werknemers.’

Mismatch
Hoe groot is het probleem nu echt in Flevoland? Daar kan Anneke kort over zijn. ‘Ik ben niet de beste gesprekspartner als je algemene trendcijfers wil hebben en bovendien zeggen die niet zoveel. Ik ben meer van de oplossingen. Wil je écht houvast hebben als regio of als bedrijf, dan moeten we met elkaar veel meer grip krijgen op wat nu die vraag concreet is van werkgevers. Hoeveel personeel hebben zij nodig? Voor welke werkzaamheden? Op welke termijn ontstaat die vraag? Bij voorkeur splitsen we die op in taken en skills, zodat je het probleem op lokaal niveau kunt vastpakken.’

Om de mismatch aan te pakken: werkgevers krijgen hun vacatures nauwelijks ingevuld terwijl er aan de andere kant mensen zijn zonder werk. Een mismatch is er volgens Anneke ook op individueel niveau. ‘Als werkgever is het heel belangrijk om je personeel aan je te binden. Behalve je salaris is de steun van je leidinggevende ook heel belangrijk. Dus werkgevers stimuleer je werknemers, betrek ze bij het bedrijf, zorg voor een leercultuur. Bied individueel maatwerk aan op de ontwikkeling van mensen.’

Kijken naar talent
‘Een van de oplossingen is een skills arbeidsmarkt, waarbij je dus veel meer kijkt naar wat voor taken moeten er worden uitgevoerd en wat je daarvoor nodig hebt. En niet zoals nu: we vragen technisch opgeleid personeel, minimaal mbo 4. Door te splitsen in skills en taken, kun je veel meer gericht kijken naar welk potentieel er aanwezig is. Onder de langdurig werklozen of bij mensen in krimpsectoren, bijvoorbeeld. Waar zitten hun talenten? Waar matcht op dat skills- en taakniveau?’

Het is een urgent probleem, zegt Anneke. Landelijk én in Flevoland, omdat door het tekort aan personeel een aantal belangrijke ontwikkelingen stokt. Neem die energietransitie. Die barst van de technische uitdagingen, om van het gas af te gaan en het elektriciteitsnetwerk voor elkaar te krijgen. ‘Maar dan hebben we het nog niet gehad over de implementatie. Wie gaat dat doen? De menskracht en de juist skills aanwezig hebben is wel een belangrijk knelpunt. ‘

Imago oppoetsen
Er speelt nog iets anders: het imago van werken in de techniek. ‘Mensen hebben nog een relatief oud beeld van vieze handen krijgen in een werkplaats, maar dat is maar een klein stukje van techniek. Techniek is overal. Het zit overal in. Bedrijfsleven, ROC’s en primair onderwijs roep ik om samen te laten zien dat er veel meer bij komt kijken. Het is in ieders belang om die diversiteit te laten zien en daarmee een bredere groep te interesseren.’

Een goed voorbeeld van samenwerking met het mkb is volgens Anneke het Digilab in Almere, een samenwerking van ROC Friese Poort, ROC Flevoland en HBO Windesheim Almere. ‘Een mooie samenwerking tussen mbo en hbo om bedrijven te ondersteunen bij digitaliseringsvraagstukken.’ Of neem het practoraat circulaire economie van ROC Flevoland, waar veel bedrijven bij zijn aangesloten. Voor de provincie Flevoland gaan we bovendien – samen met het regionale bedrijfsleven – de banen van de toekomst voor de klimaatopgave in beeld brengen en oplossingen formuleren.

Krachten bundelen
Lokale overheden, gemeenten, UWV en regionaal werkbedrijf, bundelen de krachten in Flevoland om mensen op te leiden of om te scholen voor vacatures in de groeisectoren. De landelijke overheid stimuleert die skills-benadering, vertelt Anneke. ‘Probeer met elkaar een gemeenschappelijke taal te ontwikkelen om een betere match te maken.’

De arbeidsmarktexpert gelooft heilig in samenwerking. ‘De uitdaging is te complex en vraagt om te veel verschillende oplossingsrichtingen. Ik daag ook kleinere bedrijven uit om even voorbij de dagelijkse beslommeringen te kijken. We hebben niet gelijk een oplossing, die kunnen we alleen samen bedenken en uittesten.’